Depresyon: 
1. Depresyon Nedir?
Depresyon, bir kişinin ruh halini, düşüncelerini, davranışlarını, fiziksel sağlığını ve genel işlevselliğini olumsuz şekilde etkileyen bir zihinsel sağlık durumudur. Depresyon, yalnızca geçici bir üzüntü hali değil, sürekli bir depresif ruh hali ve bir dizi psikolojik ve fiziksel semptomla karakterizedir. Kişi, hayatın anlamını kaybetmiş, yalnız, umutsuz ve karamsar hissedebilir. Depresyon, genellikle kişinin günlük yaşamını, işlevselliğini, ilişkilerini ve genel yaşam kalitesini önemli ölçüde bozar.
Depresyon, dünya çapında en yaygın zihinsel sağlık sorunlarından biri olup, tedavi edilmediğinde ağır sonuçlar doğurabilir. Neyse ki, depresyon tedavi edilebilir bir hastalıktır ve çeşitli tedavi yöntemleri ile kontrol altına alınabilir.
2. Depresyonun Belirtileri
Depresyon belirtileri, her bireyde farklı olabilir, ancak genel olarak aşağıdaki fiziksel, duygusal ve davranışsal belirtiler yaygındır:

• Duygusal Belirtiler:
  • Sürekli bir mutsuzluk, umutsuzluk ve boşluk hissi
  • Kendine güvensizlik, değersizlik ve suçluluk duyguları
  • Hayatın anlamını kaybetmiş hissetme
  • Aşırı karamsar düşünceler (gelecek hakkında umutsuzluk, ölüm düşünceleri)
  • Çevredeki şeylere karşı ilgisizlik ve keyifsizlik (anhedoni)
  • Depresyonun en belirgin belirtilerinden biri olan "depresif ruh hali" çoğu zaman günün büyük bölümünde mevcuttur.
• Bilişsel Belirtiler:
  • Konsantrasyon güçlüğü
  • Karar verme ve problem çözme becerilerinde zorluk
  • Kendini suçlama ve olumsuz özdeğer duygusu
  • Bellek problemleri
• Fiziksel Belirtiler:
  • Uykusuzluk veya aşırı uyuma (hipersomni)
  • İştah değişiklikleri (genellikle aşırı yeme ya da iştah kaybı)
  • Yorgunluk, enerjisizlik, bitkinlik
  • Kas ağrıları, baş ağrıları, mide rahatsızlıkları
  • Cinsel isteksizlik veya cinsel işlev bozuklukları
• Davranışsal Belirtiler:
  • Sosyal izolasyon ve yalnızlık
  • Günlük aktiviteleri yerine getirmekte güçlük
  • İş veya okulda performans düşüşü
  • Aktivitelere katılımda isteksizlik
  • Kişisel bakımda azalma
  • Bazı vakalarda, depresif kişilerde intihar düşünceleri ve davranışları görülebilir.

• Majör Depresyon (Büyük Depresyon): En yaygın depresyon türüdür ve belirtiler genellikle şiddetli olup, en az iki hafta süresince devam eder. Kişinin günlük işlevlerini ciddi şekilde engeller.
• Dystimi (Sürekli Depresyon Bozukluğu): Majör depresyonun belirtileri daha hafif olmakla birlikte, daha uzun süren bir depresyon türüdür. Genellikle en az iki yıl sürer.
• Bipolar Bozukluk: Bipolar bozukluk, depresif dönemler ve mani veya hipomani (yüksek ruh hali) dönemlerinin bir arada görüldüğü bir durumdur.
• Psikotik Depresyon: Depresyonun şiddetli bir formudur ve kişide halüsinasyonlar, sanrılar gibi psikotik semptomlar görülebilir.
• Postpartum Depresyon: Doğum sonrası kadınlarda görülen depresyon türüdür. Bu, doğum sonrası hormonal değişikliklerin ve yaşam koşullarının etkisiyle gelişebilir.

• Klinik Görüşme ve Anamnez: Depresyon tanısı koymak için ilk adım, bireyin duygusal durumu, semptomları, yaşam öyküsü ve ailesel geçmişi hakkında kapsamlı bir görüşme yapmaktır. Bireyin hissettiği duygular ve semptomlar, tanı sürecinde kritik rol oynar.
• DSM-5 Kriterleri: Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından yayımlanan DSM-5 (Tanı ve İstatistiksel El Kitabı) kriterleri, depresyon tanısının koyulmasında kullanılır. DSM-5’e göre, majör depresyon tanısı koyulabilmesi için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
  • Kişinin beş veya daha fazla depresif semptomu (özellikle depresif ruh hali ve anhedoni) en az iki hafta boyunca sürekli olarak var olmalıdır.
  • Semptomlar, işlevselliği bozan seviyeye ulaşmalıdır (iş, okul, sosyal ilişkiler vb. alanlarda).
  • Semptomlar, başka bir sağlık durumu veya ilaç kullanımından kaynaklanmamalıdır.
• Depresyon Değerlendirme Ölçekleri: Depresyonun şiddetini belirlemek için kullanılan ölçekler arasında Hamilton Depresyon Ölçeği (HAM-D) ve Beck Depresyon Envanteri (BDI) gibi psikolojik testler bulunmaktadır. Bu ölçekler, bireyin depresyon belirtilerini derecelendirir ve tedaviye yönelik yönlendirmelerde bulunur.

• Bilişsel-Davranışçı Terapi (BDT): BDT, depresyon tedavisinde en etkili psikoterapi yöntemlerinden biridir. Bu terapi, depresyonu tetikleyen olumsuz düşünce kalıplarını tanıma ve bu düşünceleri daha olumlu, gerçekçi düşüncelerle değiştirme amacını güder. Ayrıca, kişiye depresyonla baş etme stratejileri kazandırır ve davranışsal değişiklikler yapmalarına yardımcı olur.
• İlişki Terapisi (Interpersonal Therapy - IPT): Bu terapi, depresyonun kişilerarası ilişkilerdeki bozulmalarla bağlantılı olduğu durumlarda etkilidir. İlişkilerdeki çatışmalar ve stresler üzerinde yoğunlaşarak depresyon semptomlarını azaltmayı hedefler.
• Psikoanalitik Terapi: Geçmiş yaşantılar, bilinçaltı çatışmalar ve duygusal travmalar üzerine yoğunlaşır. Depresyonun kökenlerine inerek, bireyin içsel çatışmalarını anlamasına yardımcı olur.
• Grup Terapisi: Grup terapisi, depresyonla mücadele eden kişilerin birbirlerine destek olduğu bir ortam sunar. Aynı deneyimleri paylaşan bireyler, sosyal destek sağlar ve yalnızlık hissini azaltabilir.

• Antidepresanlar: Depresyon tedavisinde en yaygın ilaçlar SSRI (Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri) ve SNRI (Serotonin-Norepinefrin Geri Alım İnhibitörleri) gruplarına aittir. Fluoksetin, sertralin, escitalopram, venlafaksin gibi ilaçlar yaygın olarak kullanılır. Bu ilaçlar, beyindeki serotonin ve norepinefrin düzeylerini artırarak ruh halini iyileştirir.
• Trisiklik Antidepresanlar (TCA): Bu ilaçlar, daha eski antidepresanlar arasında yer alır ve genellikle diğer tedavilere cevap vermeyen depresyon vakalarında kullanılır.
• Mao İnhibitörleri (MAOI): Diğer ilaçlardan daha az tercih edilir, çünkü daha fazla yan etki ve gıda etkileşimi riski taşır. Ancak bazı vakalarda etkili olabilirler.
• Stabilizatörler ve Antipsikotikler: Şiddetli depresyon vakalarında, antipsikotik ilaçlar veya mood stabilizerskullanılabilir.

• Fiziksel Aktivite: Düzenli egzersiz, endorfin salgılar ve depresyonu hafifletmede yardımcı olur. Yürüyüş yapmak, koşmak veya yoga gibi aktiviteler psikolojik sağlığı iyileştirebilir.
• Sağlıklı Beslenme ve Uyku Düzeni: Dengeli bir diyet ve düzenli uyku, depresyonun semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Yetersiz uyku ve kötü beslenme depresyonu daha kötüleştirebilir.
• Sosyal Destek: Aile ve arkadaşlardan gelen destek, depresyonla başa çıkmayı kolaylaştırabilir. Destek gruplarına katılmak da faydalıdır.
• Mindfulness ve Meditasyon: Bu uygulamalar, zihinsel sağlığı iyileştirir ve kişinin ruh halini dengelemeye yardımcı olabilir.